دکتر عبدالرحمن پیرانی دبیر کل جماعت دعوت و اصلاح در نشست مجازی شورای مرکزی جماعت که در روز ۲۹ خرداد ۱۳۹۹ برگزار شد، بر ضرورت داشتن تخصص، تعهد، دانش و پاکدستی برای مسؤولان، کارگزاران و کنشگران مؤثر اجتماعی تأکید کرد.
مشروح سخنان دبیرکلّ به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرّحیم
محضر برادران و خواهران ارجمندم عرض سلام و احترام دارم.
انسان‌ها علیرغم تنوع در ویژگی‌ها، اختلاف طبایع و تفاوت در غایات و اهداف در گستره‌ای از خیر و شر و صلاح و فساد، مجموعه‌ای از نیازهای اساسی مشترک دارند. این مقوله، که در سده‌ی گذشته‌ی میلادی، تحت عنوان «هرم نیازها» مورد توجه مازلو و به‌دنبال وی، روانشناسان و جامعه‌شناسان دیگر قرار گرفته است و از این منظر موضوع صحبت این‌جانب نیست، در متون اساسی اسلام نیز مورد اهتمام بوده است که به اختصار و فهرست‌وار اشاراتی خواهم داشت و در پایان نتیجه‌گیری خواهم کرد.
یکی از این نیازها، نیاز به طعام، است؛ فقدان خوراک کافی و مناسب، می‌تواند تعادل، توازن، امنیت و زیست مسالمت‌آمیز را به مخاطره اندازد. این نیاز بدیهی و اولیه، به‌وضوح مورد تأکید واقع شده و به روایت امام احمد، در کلام سیدالمرسلین و در کنار توجه به نیاز به پوشاک و مسکن، این‌گونه بازتاب یافته است: «لا حقّ لابن آدم الاّ فى ثلاث: طعام يقيم صلبه و ثوب يوارى عورته و بيت يكنّه، فما زاد فهو حساب». نگاه اسلام و نبی مکرّم آن به نیازها این گونه است. اما ما شاهدیم که در دنیای کنونی، و حتّی در لایه‌ها و سطوحی از جوامع مدعی پیروی از آن پیام‌آور مهربانی و مهرورزی، رویکردهای مادی‌گرایانه و مبتنی بر بازار، بعضاً ارزش‌های انسانی را دچار چالش می‌کند.
در این میان مسأله‌ی آب، دارای سویه‌های راهبردی است و وضعیتی متفاوت دارد. به‌نحوی که اکنون منشأ چالش‌هایی در عرصه‌ی روابط بین کشورهاست. مسأله‌ی «سد النهضه»، همین روزها در حال رقم زدن دگرگونی‌هایی در روابط سه کشور اتیوپی، سودان و مصر است. نیز مشکلاتی بر سر مسأله‌ی آب در جاهای دیگر منطقه و جهان وجود دارد که «ترکیه و عراق»، «ایران و افغانستان»، «اردن، سوریه و فلسطین اشغالی» مثال‌هایی از این گونه چالش‌ها هستند.
حق برخورداری از پوشاک دلخواه و مناسب نیز، که هم جسم را بپوشاند و هم از سرما و گرما مصون بدارد، در کنار حق طعام و مسکن، در آیات 118 و 119 سوره‌ی مبارکه طه، این‌گونه مورد اشاره قرار گرفته‌اند: «إِنَّ لَكَ أَلاَّ تَجُوعَ فِيها وَلا تَعْرى وَأَنَّكَ لا تَظْمَؤُا فِيها وَلا تَضْحى»
نیاز به سرپناه و مسکن هم نیاز اساسی و مهمّی است. انسان از بدو حضورش در این سیاره، همواره در پی تأمین مأوایی برای خود بوده است تا در آن آرامش یابد. در این حوزه نیز، متأسفانه مشکلات جدّی وجود دارد. هم اکنون در کشور خودمان، فاصله‌ی طبقاتی بین فقیر و غنی و تفاوت‌های آزاردهنده‌ای در میزان برخورداری از این حق طبیعی و اولیه‌ی انسانی وجود دارد.
در کنار این حقوق، حق تشکیل خانواده، به‌مثابه‌ی یک نیاز فطری و نیز یک ضرورت انسانی، اجتماعی و دینی از بدو خلقت ساری و جاری بوده است. در کنار آدم، حوا آفریده می‌شود تا انسان و انسانیت، مجال تداوم و تطور و تکامل پیدا کند. کاستی‌ها و مشکلات این حوزه نیز در روزگار ما و در کشور ما اندک نیستند.
در این جا می‌خواهم عطف توجهی بدهم به رسالت جماعت و حرکت‌های اسلامی در میانه‌ی بحران‌ها و چالش‌هایی که جوامع را گرفتار خود کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین و عظیم‌ترین مثال‌هایی که می‌توان در باب تعاون در تأمین و توزیع عادلانه‌ی قوت زد، اقدام عالمانه و حکیمانه‌ی سیدنا یوسف در تجمیع و ذخیره‌سازی گندم و سپس توزیع به‌موقع این نیاز اساسی است، که زمینه‌ساز نجات جان مصریان و دیگر ملت‌ها و نیز تفاهم و انسجام میان مردم و کارگزاران شد. اساس این دستاورد عظیم، دو ویژگی مهم و ضروری برای مسؤولان و کارگزاران و نیز کنشگران اجتماعی مؤثر، یعنی تخصص و تعهد است. دانش و آگاهی و نیز صداقت و پاکدستی.
در شرایط ویژه‌ی کنونی، که شیوع ویروس کرونا، جان و نان مردم را توأمان هدف تهدید می‌کند، شایسته است حرکت‌های مدنی و از جمله جماعت، توان و اعتبار خود را به‌کار گیرند تا جامعه و به‌ویژه بخش‌های آسیب‌پذیر، این مرحله‌ی پیچیده را با دشواری کمتر پشت سر گذارند. نهادهای مدنی، به‌ویژه مؤسسات خیریه، می‌توانند برای ارائه‌ی خدمات به نیازمندان، پل ارتباطی قابل اعتمادی بین اهل خیر و متمکّنان با مستمندان و نیازمندان و آسیب‌دیدگان باشند. «وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِكُم مِّنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ»
خداوند ذوالجلال تأکید می‌فرماید: «خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا»: هر آن چه در زمین است، متعلق به همه‌ی ساکنان آن است. این مفهوم ساده، ولی بلند و متعالی، نویدبخش نفی هرگونه استعمار و اشغالگری است. پدیده‌ی شومی که در طول تاریخ و تا به امروز نیز منشأ دردسرها و عقب‌ماندگی ملّت‌های تحت ستم بوده است.
جماعت در حوزه‌ی کارهای امدادی و خیرخواهانه، الحمدلله کارنامه‌ی قابل قبولی دارد و در حوادث گوناگون و در استان‌های مختلف، خدمات قابل توجهی به سیل‌زدگان و زلزله‌زدگان و نیز ایتام و نیازمندان ارائه نموده است. بی‌تردید، در این مرحله نیز، با
نگاه به آینده و اتّکا به تجربه‌ی گذشته، نقش شایسته‌ی خود را در قبال جامعه ایفا خواهد کرد. ان‌شاءالله.
نظرات